Nadciśnienie tętnicze występuje w przypadku, gdy ciśnienie trwale przekracza wartość 140/90 mm Hg. Przez wiele lat potrafi nie dawać żadnych objawów, dlatego chorzy często nie wiedzą o schorzeniu.
Parę słów o układzie krążenia
Układ sercowo-naczyniowy, znany także jako układ krążenia, jest zamkniętym systemem, w którym krążenie krwi wymuszane jest przez serce, które serca w tym przypadku możemy porównać do pompy. System ten tworzony jest przez układ krwionośny: tętnice i żyły.
Co to jest nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze to trwałe podniesienie ciśnienia tętniczego (powyżej 140/90 mm Hg). Choroba rozpoznawana jest na podstawie kilkukrotnych pomiarów ciśnienia krwi. Wykonywane są one w kilkudniowych, a nawet kilkutygodniowych odstępach. Dlatego tak ważne jest, aby swojej diagnozy nie opierać na jednorazowym pomiarze.
Ciśnienie tętnicze — normy
Ciśnienie tętnicze podawanie jest w milimetrach słupa rtęci (mm Hg). Podczas jego pomiaru uzyskuje się dwie liczby, które odpowiadają kolejno, ciśnieniu skurczowym i rozkurczowym. Uznając, że jakiś pacjent ma ciśnienie 120/80 mm Hg, to 120 oznacza jego ciśnienie skurczowe (zwane górnym), a 80 — rozkurczowe (zwane dolnym).
Za prawidłowe ciśnienie tętnicze uznaje się 120-129/80-84 mm Hg. Warto zwrócić uwagę również na nieprawidłowe wartości, jakimi są te, wskazujące na wysokie prawidłowe ciśnienie krwi. Wskazuje na nie ciśnienie skurczowe w granicach 130-139 mm Hg i ciśnienie rozkurczowe 85-89 mm Hg.
Wartym uwagi jest przypadek, gdy skurczowe i rozkurczowe ciśnienie pacjenta należy do innych kategorii. Wtedy zawsze przyjmuje się tę wyższą.
Nadciśnienie tętnicze — czynniki ryzyka
Niestety ciężko jest wyróżnić konkretne przyczyny pojawienia się nadciśnienia tętniczego, możemy jednak zwrócić uwagę na pewne czynniki ryzyka, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo zachorowania na nadciśnienie tętnicze. Wśród nich znajdziemy:
- otyłość, szczególnie otyłość brzuszna,
- stres psychiczny,
- dziedziczna skłonność do nadciśnienia tętniczego,
- duże spożycie soli,
- starzenie się organizmu,
- siedzący tryb życia.
Oczywiście to tylko przykłady czynników ryzyka i niekoniecznie będą one świadczyły o tym, że choroba się pojawi.
Nadciśnienie tętnicze —grupy chorych
Ze względu na dotykające pacjentów czynniki ryzyka, dzieli się ich na dwie grupy.
- Pacjenci z nadciśnieniem pierwotnym (zwanym samoistnym) stanowią grupę ok. 90% wszystkich osób zmagających się z nadciśnieniem tętniczym. Do tej grupy trafiają osoby, u których ciężko jest rozpoznać przyczynę choroby, ale można wskazać kilka czynników, które mogły mieć wpływ na rozwój choroby, na przykład: styl życia, stres, geny, środowisko.
- Pacjenci, u których stwierdzono nadciśnienie wtórne, zwane również objawowym. Chorzy z tej grupy zmagają się z nadciśnieniem tętniczym, które jest skutkiem innej choroby, która dotyczy najczęściej nerek lub dużych tętnic. Może być również spowodowane zaburzeniem czynności gruczołów wydzielających substancje regulujące wysokość ciśnienia krwi, np. różne choroby tarczycy i nadnerczy.
Nadciśnienie tętnicze – jak często występuje
Choroba ta zdecydowanie częściej dotyka mężczyzn i dotyka około 32% populacji powyżej 80. roku życia.
Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego
Najprostszym sposobem na wykrycie nadciśnienia tętniczego jest regularne wykonywanie pomiarów i obserwowanie, czy podwyższone wartości się utrzymują.
Jak wspomnieliśmy już wcześniej, nie można opierać się na jednorazowym pomiarze, nawet jeżeli wskaże wysokie wartości. W takim przypadku należy uzbroić się w cierpliwość i regularnie wykonywać pomiary, aby sprawdzić, czy był to jednorazowy incydent, czy nadciśnienie tętnicze.
Nadciśnienie tętnicze — zagrożenia
Nadciśnienie tętnicze może przez wiele lat nie dawać żadnych objawów, dlatego pacjenci często nie wiedzą, że to schorzenie ich dotknęło. Warto jednak zwrócić uwagę na zagrożenia, jakie mogą nas dotknąć, jeżeli w porę nie zauważymy problemu. Nieleczone nadciśnienie tętnicze może prowadzić do niekorzystnych zmian w mózgu (np. zawału) lub niepożądanych zmian w mózgu (np. udaru). Zmiany mogą dotknąć także nerki i układ krwionośny.
Pomimo że nadciśnienie tętnicze nie daje objawów, zwłaszcza we wczesnym stadium, warto zwrócić uwagę na przesłanki, które mogą sugerować ten problem. Pacjenci najczęściej skarżą się na łatwe męczenie się, bóle głowy i problemy z zasypianiem.
Leczenie nadciśnienia tętniczego
U większości pacjentów, oprócz leczenia farmakologicznego, zaleca się także zmianę stylu życia, głównie dlatego, że duża część czynników ryzyka związana jest odżywianiem, odpoczynkiem i ruchem. Wśród najważniejszych zmian, jakie powinien sprawdzić pacjent wyróżniamy:
- ograniczenie spożycia soli kuchennej,
- zmniejszenie ilości spożywanych tłuszczy,
- ograniczenie spożycia alkoholu,
- zwiększenie swojej aktywności fizycznej,
- ograniczenie, a najlepiej rzucenie palenia.
Zmiany te, chociaż trudne do wprowadzenia, potrafią bardzo mocno poprawić komfort życia pacjenta.