Kłykciny kończyste – objawy, przyczyny i leczenie

Kłykciny kończyste to jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Wywoływane zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) kalafiorowate twory, choć zwykle łagodne i często samoistnie ustępujące, rzadko mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy, odbytu czy gardła.

Co to jest i jakie są przyczyny?

Kłykciny kończyste (brodawki płciowe), to łagodne zmiany proliferacyjne występujące głównie w obrębie narządów płciowych, ale także na błonach śluzowych jamy ustnej i w okolicach odbytu. Typowo są to miękkie różowe twory o brodawkującej powierzchni i średnicy od 1 do 5 mm. Jeśli osiągają większe rozmiary przyjmują barwę brunatną. Kłykciny kończyste w początkowym stadium mają obraz małych czerwonawych grudek, które w miarę upływu czasu zlewają się w uszypułowane kalafiorowate wykwity.

Kłykciny kończyste u mężczyzn najczęściej zlokalizowane są na prąciu, rzadziej spotykane są w okolicach ujścia cewki moczowej, na mosznie, czy w pachwinach.

Kłykciny kończyste u kobiet typowo lokalizują się na wargach sromowych większych i mniejszych oraz w przedsionku pochwy. Nierzadko wykwity występują także w obrębie szyjki macicy.

Zmiany w okolicy okołoodbytniczej obserwuje się u obu płci, choć częściej spotykane są u mężczyzn. Wykwity w obrębie jamy ustnej lokalizują się głównie na języku i wargach.

Jakie są objawy?

Kłykciny kończyste są zwykle bezobjawowe, mogą powodować świąd. Brodawkom płciowym może towarzyszyć również sączenie i nieprzyjemny zapach.

Przyczyną powstawania kłykcin kończystych jest infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Do zakażenia dochodzi najczęściej na drodze kontaktów seksualnych (genitalno-genitalnych, oralno-genitalnych i analno-genitalnych). Infekcja HPV jest również możliwa w trakcie porodu, a także w wyniku zaniedbań higienicznych (m.in. używanie wspólnych ręczników).

Rozpoznanie

Rozpoznanie brodawek płciowych opiera się najczęściej na charakterystycznym obrazie klinicznym, w niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie badania histopatologicznego (pobranie fragmentu zmiany i badanie pod mikroskopem). W wybranych sytuacjach w diagnostyce brodawek płciowych wykorzystuje się kolposkop (urządzenie umożliwiające rozpoznanie drobnych zmian subklinicznych). U kobiet z kłykcinami kończystymi zewnętrznych narządów płciowych wskazane jest wykonanie badania cytologicznego szyjki macicy, w którym zwykle można wykazać obecność koilocytów i komórek dyskeratotytycznych (obraz charakterystyczny dla infekcji HPV). Badania wirusologiczne, w tym genotypowanie onkogennych i nieonkogennych typów HPV, mają znaczenie uzupełniające i nie są zalecane w przypadku typowych brodawek płciowych.

Sposoby leczenia

Istnieje wiele możliwości terapii kłykcin kończystych, jednak nie opracowano leku skierowanego konkretnie przeciwko HPV. Niektórzy specjaliści zalecają podejście zachowawcze, gdyż około 70% brodawek płciowych ulega samoistnej remisji w ciągu 2 lat.

Do metod farmakologicznych terapii kłykcin kończystych należy stosowanie imikwimodu, podofilotoksyny, kwasu trójchlorooctowego, synekatechiny i wodorotlenku potasu. Leczenie farmakologiczne przynosi największe korzyści w przypadku brodawek o małych rozmiarach. Natomiast u pacjentów z rozległymi wykwitami stanowi wstęp do leczenia zabiegowego. Do metod inwazyjnych stosowanych u pacjentów z kłykcinami kończystymi należy wyłyżeczkowanie, wycięcie chirurgiczne, terapia fotodynamiczna, laseroterapia oraz kriochirurgia. W trakcie każdego rodzaju terapii konieczna jest regularna (co około 4 tygodni) ocena postępów leczenia przez lekarza prowadzącego i ewentualna zmiana kuracji w przypadku braku efektów. Każda z wymienionych metod leczenia kłykcin kończystych obarczona jest ryzykiem nawrotu wykwitów u około 20–30% pacjentów. Jednym z najczęściej wybieranych przez chorych z brodawkami płciowymi zabiegów dermatologicznych jest tzw. wymrażanie, czyli kriodestrukcja z użyciem ciekłego azotu. Zabiegi wykonuje się co 7 dni przez około 6–10 tygodni. Zabiegi kriochirurgiczne wiążą się z ryzykiem wystąpienia blizn, odbarwień czy ognisk wyłysienia. Obecnie popularnością cieszy się ponadto terapia z użyciem lasera CO2. Jest to metoda umożliwiająca precyzyjne usunięcie brodawek płciowych. Laseroterapia zapewnia szybkie efekty leczenia i jest szczególnie wskazana w terapii wykwitów o dużych rozmiarach, jak również zmian o trudnej lokalizacji (cewka moczowa, kanał odbytu).

U około 70–80% osób organizm sam zwalcza zakażenie wirusem w ciągu 12–24 miesięcy. W pozostałych przypadkach dochodzi do przetrwałej infekcji. Do tej pory nie wynaleziono leku trwale eliminującego HPV z organizmu. Możliwe jest jedynie leczenie objawów zakażenia (usuwanie kłykcin) oraz okresowe badania kontrolne (m.in. badanie cytologiczne szyjki macicy).

 

Kłykciny kończyste – czy można współżyć?

Pacjenci, u których występują brodawki płciowe, do momentu wyleczenia, powinni stosować prezerwatywy. Co prawda używanie prezerwatyw nie daje całkowitej ochrony przed HPV, gdyż wirus może infekować obszary niepokryte lateksem, takie jak krocze czy pachwiny. Jednak jest to metoda, która zmniejsza ryzyko zarówno zakażenia, jak i przeniesienia HPV, a także innych chorób przenoszonych drogą płciową.

 

 

Instagram Macromedica | Facebook Macromedica | ZnanyLekarz