Podostre zapalenie tarczycy, czyli choroba de Quervaina jest wynikiem procesu zapalnego gruczołu tarczowego. Uważa się, że choroba ta, będąca najczęstszą przyczyną bólu tarczycy, spowodowana jest infekcją wirusową.
Co to jest i jakie są przyczyny?
Podostre zapalenie tarczycy, czyli choroba de Quervaina jest wynikiem procesu zapalnego gruczołu tarczowego.
Uważa się, że choroba ta, będąca najczęstszą przyczyną bólu tarczycy, spowodowana jest najprawdopodobniej infekcją wirusową. Pewną rolę w jej rozwoju odgrywają także czynniki genetyczne.
Rozwój podostrego zapalenia tarczycy u osób predysponowanych może być następstwem zakażenia różnymi wirusami, m.in. wirusem świnki, grypy, odry, wirusem Epsteina i Barr, a także COVID-19. Choroba de Quervaina rozwija się najczęściej pomiędzy 30. a 50. rokiem życia. Częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.
Jakie są objawy?
Podostre zapalenie tarczycy często poprzedzone jest zakażeniem górnych dróg oddechowych, po przebyciu którego po pewnym czasie pojawiają się typowe objawy choroby. Do charakterystycznych objawów należą: silny ból na przedniej powierzchni szyi promieniujący do uszu, kąta żuchwy i górnej części klatki piersiowej, gorączka oraz zaburzenia funkcji tarczycy.
Choroba ma przebieg czterofazowy.
W I fazie dochodzi do niszczenia miąższu tarczycy, pojawia się bolesny obrzęk tarczycy i gorączka. Ból jest silny, nasila się przy ruchach głowy i połykaniu, może promieniować do uszu, żuchwy, górnej części klatki piersiowej i potylicy. Może to spowodować przejściowe objawy nadczynności tarczycy.
Po upływie kilku tygodni objawy samoistnie ustępują i dochodzi do normalizacji stężenia hormonów we krwi – II faza.
W III fazie dochodzi do rozwoju niedoczynności tarczycy, która u większości chorych po kilku tygodniach ustępuje i dochodzi do pełnej normalizacji funkcji tarczycy – IV faza.
Rozpoznanie
Rozpoznanie ustala się na podstawie badania klinicznego oraz wyników badań laboratoryjnych, badań obrazowych i/lub biopsji cienkoigłowej tarczycy. Zakres badań diagnostycznych ustala lekarz indywidualnie.
Lekarz przeprowadza wywiad z Pacjentem następnie wykonuje badanie fizykalne. Lekarz może skierować na badania laboratoryjne, w których stwierdza się znacznie przyspieszone OB i duże stężenie CRP, a liczba leukocytów jest prawidłowa lub tylko nieznacznie zwiększona. Stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych jest zwykle małe, u części osób może być przejściowo nieznacznie zwiększone. W I fazie – zwiększenie stężenia hormonów tarczycy w surowicy i zmniejszenie stężenia TSH, w fazie III zwiększenie stężenia TSH i zmniejszenie stężenia hormonów tarczycy.
W badaniu ultrasonograficznym tarczycy stwierdza się powiększenie tarczycy wraz z obszarami o niejednorodnej echogeniczności i często obniżonej echogeniczności. Wraz z poprawą kliniczną obraz USG powraca do normy.
Badanie scyntygraficzne – w początkowej fazie choroby, wychwyt znacznika jest obniżony a następnie ulega normalizacji.
W badaniu cytologicznym stwierdza się charakterystyczne komórki olbrzymie. Biopsja tarczycy jest szczególnie ważna w przypadku nietypowego przebiegu podostrego zapalenia tarczycy (powiększająca się, niebolesna zmiana ogniskowa), kiedy konieczne jest różnicowanie z nowotworem tarczycy.
Sposoby leczenia
Występujący na początkowym etapie choroby ból można złagodzić, stosując paracetamol, kwas acetylosalicylowy lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne. W ciężkich przypadkach oraz wtedy, gdy powyższe postępowanie okazuje się nieskuteczne, można zastosować glikokortykosteroidy.
W I fazie choroby, jeżeli występują objawy nadczynności tarczycy, zaleca się stosowanie leków beta-adrenolitycznych, a w przypadku nasilonych objawów można zastosować glikokortykosteroidy. Nie zaleca się stosowania leków przeciwtarczycowych. W fazie niedoczynności można zastosować lewotyroksynę.
Zwykle po około 4–6 miesiącach funkcja tarczycy powraca do normy i choroba kończy się pełnym wyzdrowieniem. Jedynie u około 10–15% chorych na podostre zapalenie tarczycy rozwija się trwała niedoczynność tarczycy wymagająca stałej stałego leczenia hormonami tarczycy. Nawroty choroby występują rzadko – obserwuje się je u około 4% chorych.
Jeżeli zauważyłeś u siebie, któryś z objawów lub potrzebujesz konsultacji specjalisty endokrynologa otrzymasz pomoc w naszej placówce.
Konsultują u nas dr Emilia Musiał i dr Maciej Kołodziej.