Choroba zwyrodnieniowa stawów rozwija się w wyniku zaburzenia jakości i ilości chrząstki stawowej. W miarę rozwoju choroby, uszkodzeniom ulegają także kość pod chrząstką stawową, torebka stawowa, więzadła otaczające staw, mięśnie i ścięgna.

Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów?

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest jedną z najczęstszych chorób układu ruchu. Powoduje ją gorsza jakość i ilość chrząstki stawowej, która ma za zadanie amortyzowanie ruchów stawu i umożliwianie przesuwania się po ich powierzchni. Z biegiem czasu uszkodzeniom ulegają także inne struktury.

Efektem choroby są ból i sztywność stawu, a w miarę upływu czasu – zniekształcenie jego obrysów i ograniczenie ruchomości, niejednokrotnie prowadząc do niepełnosprawności.

Najczęściej atakuje kręgosłup, kolana, biodra, stawy palców i stóp. Niemniej warto pamiętać, że może zaatakować każdy staw.

Rodzaje choroby zwyrodnieniowej

Wyróżniamy dwa rodzaje choroby zwyrodnieniowej:

pierwotna, wyróżnia się nieznaną przyczyną pojawienia się; szansa zachorowania zwiększa się wraz z wiekiem
wtórna, wywołana jest przez konkretną rzecz np. innymi chorobami stawów, budowy, urazem lub zakażeniem

Czynniki wywołujące chorobę zwyrodnieniową stawów

Możemy wyróżnić kilka czynników, które mogą warunkować pojawienie się choroby:

osłabienie mięśni otaczających staw – oznacza to gorszą stabilizację stawu,
uprawienie sportu – pomimo, że aktywność fizyczna jest bardzo ważna, to niektóre formy aktywności związane się z nadmiernym przeciążaniem się stawów (np. podnoszenie ciężarów, zapasy),
otyłość – większa masa ciała oznacza większe przeciążenie stawów, zwłaszcza kolanowych,
zaburzenia budowy stawu – takim zaburzeniem jest np. niestabilność stawu po urazie, powoduje to zwiększone ryzyko choroby zwyrodnieniowej ze względu na przebyty wcześniej uraz,
czynniki zawodowe – mogą zwiększać ryzyko choroby szczególnie, jeżeli dany zawód związany jest m.in. z podnoszeniem ciężkich przedmiotów, długotrwałym staniem lub klęczeniem,
wiek – ryzyko wystąpienia choroby zwiększa się wraz z wiekiem,
czynniki genetyczne – są zagrożeniem jeżeli w rodzinie występowała już choroba zwyrodnieniowa stawów rąk i kolan,
płeć żeńska – kobiety chorują częściej niż mężczyźni.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – częstość występowania

Wbrew pozorom choroba ta jest powszechna.

Można ją zdiagnozować u ponad połowy osób po 40. roku życia. Częściej dotyka kobiety.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – objawy

Warto pamiętać, że na początku choroba zwyrodnieniowa może nie dawać żadnych objawów. Następnie objawy mogą pojawiać się podczas podczas ruchu, a w miarę rozwoju choroby – nawet podczas spoczynku i w nocy.

Wyróżniamy następujące objawy choroby zwyrodnieniowej.

Ból – charakterystyczny jest ból mechaniczny, który nasila się pod koniec dnia. Najsilniejszy jest podczas zaczynania danego ruchu np. wstania z łóżka. Znakiem, że choroba się zaostrza jest występowanie bólu zapalnego. Charakteryzuje się on tym, że występuje również w nocy.
Ograniczenie ruchomości – chore stawy z biegiem choroby tracą pełny zakres ruchu. Chory zaczyna mieć problem np. z wyprostowaniem nogi.
Sztywność – najczęściej występuje sztywność poranna ustępująca zwykle po ok. 10 minutach.
Zniekształcenia i poszerzenie obrysów – są skutkiem zmiany osi ustawienia stawu, powstawania wysięku i wyrośli kostnych

Co zrobić, aby uniknąć zachorowania?

Do szeregu czynności, które pomagają zachować dobrą jakość stawu, zaliczamy:

zgubienie zbędnych kilogramów,
oszczędzanie stawów, np. nienoszenie ciężkich przedmiotów,
dbanie o regularną aktywność fizyczną.

Zauważam objawy – co robić?

Po zauważeniu powyższych objawów należy zgłosić się do lekarza POZ lub ortopedy. Pokierują oni pacjenta na dalsze leczenie.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – ustalenie rozpoznania

Specjalista ustala rozpoznanie na podstawie wyżej wymienionych objawów i charakterystycznych zmian widocznych na zdjęciach radiologicznych.

Niejednokrotnie przydatne są takie badania jak rezonans magnetyczny, USG stawów, czy tomografia komputerowa. W razie występowania płynu w stawie lekarz z reguły zaleca punkcję stawu.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – sposoby leczenia

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawuów ma na celu złagodzić lub usunąć dane dolegliwości. Kluczowa jest odpowiednia rehabilitacja i dbanie o kondycję fizyczną. Istotnym jest, że do tej pory nie udowodniono skuteczności żadnego leku w hamowaniu przebiegu niszczenia chrząstki stawowej.

Wyróżnić możemy kilka niefarmakologicznych sposobów, które zapewniają choremu lepszy komfort życia i walkę z zwyrodnieniami.

Utrzymanie prawidłowej masy ciała

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, nadwaga jest czynnikiem ryzyka warunkującym chorobę. Zgubienie paru nadprogramowych kilogramów spowalnia postęp choroby i przeciążenie stawów, co poprawia komfort życia.

Odciążanie stawu

Zmniejszenie siły wywieranej na staw ma korzystne skutki na chorego. W zależności od potrzeby lekarz dobiera odpowiednią pomoc np. kule, chodziki wspomagające poruszanie się, ortezy, czy wkładki korekcyjne do butów

Ćwiczenia fizyczne

Odpowiednio dobrana aktywność fizyczna zwiększa zakres ruchu w stawie i wzmacnia mięśnie, które go otaczają. Chorzy aktywni fizycznie zgłaszają mniejsze dolegliwości bólowe.

Unieruchomienie

Stosuje się je rzadko, jedynie w przypadkach znacznego zaostrzenia się choroby. Unieruchomienie niesie za sobą szereg niepożądanych skutków m.in. zanik mięśni.

Powierzchowne stosowanie ciepła

Przykładane miejscowo ciepło wpływa korzystnie na zmniejszenie dolegliwości bólowych. Dodatkowo rozluźnia mięśnie. Ciepłe okłady należy stosować rozważnie i ostrożnie, aby nie poparzyć skóry.

Krioterapia (okłady z lodu)

Zabieg ten stosuje się na okolice chorego stawu. Jej zadaniem jest zmniejszenie bólu i objawów zapalnych. Krioterapii nie zaleca się w przypadku niektórych współistniejących chorób, np. zespołu Raynauda.

Czy jest możliwe całkowite wyleczenie?

Jeżeli mówiąc o całkowitym wyleczeniu mamy na myśli naprawienie uszkodzonej chrząstki, to nie jest to obecnie możliwe. Pomimo to, odpowiednie leczenie i styl życia mogą zdecydowanie spowolnić tempo rozwoju choroby i poprawić jakość codziennego życia chorego.

Aby być z nami na bieżąco: Facebook
Aby umówić się do naszych specjalistów: ZnanyLekarz