Hemoroidy (żylaki odbytu)

Hemoroidy to powiększanie się guzków krwawniczych, któremu towarzyszą objawy. Głównymi objawami hemoroidów jest krwawienie z odbytu, wypadanie guzków poza odbyt oraz świąd i pieczenie okolicy odbytu.

Co to są hemoroidy?

W strukturze odbytu znajdują się guzki krwawnicze (naczynia żylne wypełnione krwią). Mają za zadanie uszczelnianie odbytu za czym idzie pełna kontrola oddawania stolca i gazów. Jeśli dojdzie do przekrwienia, guzki krwawnicze powiększają się powodując objawy – wówczas nazywamy je mianem hemoroidów.

Wyróżniamy hemoroidy wewnętrzne wyczuwalne palcem podczas bezpośredniego badania przez odbyt oraz hemoroidy zewnętrzne, widoczne jako guzki w okolicy odbytu. Z hemoroidami boryka się około 11% populacji ogólnej, z największą częstością między 45. a 65. rokiem życia.

Wyróżnia się 4 stopnie choroby hemoroidalnej:

  • I – powiększenie guzków bez ich wypadania na zewnątrz
  • II – guzki wypadają na zewnątrz w czasie wypróżniania się, lecz cofają się samoistnie
  • III – guzki wypadają w czasie wypróżnienia i muszą być odprowadzone ręcznie
  • IV – guzki utrzymują się na zewnątrz, nie zmniejszają się i ulegają zakrzepicy.

Jakie są przyczyny powstawania hemoroidów?

Nie są w pełni określone przyczyny powiększania się guzków krwawniczych. Ma na to wpływ kilka czynników związanych z dietą, trybem życia, wysiłkiem fizycznym, ciążą i porodem. Hemoroidy związane są z przemijającym lub stałym wzrostem ciśnienia albo zastojem w odbytniczych splotach żylnych.

Hemoroidy – objawy

Głównym objawem jest krwawienie z odbytu. Krwawienie towarzyszy wypróżnieniu, zwłaszcza przy wytężonej defekacji w przebiegu zaparcia. Krwawienie może być intensywne lub o mniejszym natężeniu, wtedy można zauważyć ślady krwi na papierze toaletowym.

Inne objawy choroby hemoroidalnej to m.in. świąd i pieczenie w okolicy odbytu, ból i podrażnienie, uczucie niecałkowitego wypróżnienia, wyciek śluzu. Hemoroidy wewnętrzne powiększając się podczas parcia na stolec mogą wypadać na zewnątrz i cofać się samoistnie do kanału odbytu. Niekiedy konieczne jest ich ręczne odprowadzenie, a w postaci bardzo zaawansowanej ulegają zadzierzgnięciu i nie można ich odprowadzić do środka. Wówczas hemoroidy są stale widoczne na zewnątrz odbytu i mogą być bolesne.

Jak rozpoznać hemoroidy?

Rozpoznania hemoroidów dokonuje lekarz proktolog na podstawie badania proktologicznego. Lekarz ogląda okolicę odbytu, a następnie bada pacjenta palcem przez odbyt. Hemoroidy zewnętrzne są widoczne jako sinawe guzki w pobliżu odbytu. Hemoroidy wewnętrzne wyczuwa się palcem podczas bezpośredniego badania przez odbyt. Następnie wykonuje badanie wziernikiem – anoskopem, żeby obejrzeć hemoroidy wewnętrzne. Jest to wykonany z przeziernego plastyku stożkowaty wziernik zakładany na rękojeść umożliwiającą wprowadzenie do odbytnicy oświetlającego jej wnętrze instrumentu nasmarowanego środkiem znieczulającym i poślizgowym.

Całkowite wyleczenie – czy jest możliwe?

Leczenie hemoroidów zależy od nasilenia objawów i stopnia zaawansowania oraz wieku i stanu ogólnego pacjenta. Stosuje się leczenie zachowawcze i zabiegowe.

Leczenie zachowawcze (wskazane w każdym stadium choroby):

  • dieta przeciwzaparciowa z ograniczeniem ostrych przypraw i unikanie używek,
  • leki zwiększające napięcie ścian naczyń żylnych i zmniejszające ich przepuszczalność,
  • maści i czopki o działaniu przeciwzapalnym i miejscowo ochronnym.

Jeśli to leczenie nie jest skuteczne, rozważa się metody mało inwazyjne, takie jak: zakładanie gumowych opasek na hemoroidy („gumkowanie”), skleroterapię polegającą na wstrzykiwaniu środków chemicznych zamykających dopływ krwi do hemoroidów, koagulacja energią cieplną: laserowa, elektrokoagulacja lub koagulacja zimnem, czyli krioterapia lub podwiązanie tętnic doprowadzających krew do hemoroidów. Zastosowanie metod mało inwazyjnych wiąże się z ryzykiem nawrotu choroby hemoroidalnej.

W przypadkach zaawansowanych, gdy metody mało inwazyjne są nieskuteczne stosuje się leczenie operacyjne, czyli wycięcie guzków krwawniczych.

Co zrobić, aby uniknąć zachorowania?

Najlepszym sposobem uniknięcia hemoroidów jest dbałość o regularne wypróżnienia. Ważna jest odpowiednia dieta bogata w błonnik, unikanie potraw sprzyjających zaparciom: czekolady, mocnej herbaty. Zaleca się umiarkowany wysiłek fizyczny, unikanie sytuacji prowadzących do wzmożonego ciśnienia w jamie brzusznej, np. dźwigania. Osobom mającym siedzący tryb życia zaleca się przerywanie siedzenia kilkuminutowymi ćwiczeniami, spacerem.

Umów się do naszych specjalistów poprzez stronę Znany Lekarz