Choroba afektywna dwubiegunowa, ChAD, zaburzenia afektywne dwubiegunowe (dawniej; psychoza maniakalno- depresyjna) charakteryzuje się występowaniem epizodów manii/ hipomanii, depresji oraz epizodów mieszanych.
W poprzednim wpisie na temat choroby afektywnej dwubiegunowej pisaliśmy o tym, czym jest i jakie są jej rodzaje. Tym razem wspomnimy krótko o przyczynach pojawienia się choroby i o możliwych sposobach leczenia.
Jakie są przyczyny pojawienia się choroby?
Nierzadko pacjenci, słysząc diagnozę, pytają: Dlaczego ja? Zadaniem lekarza jest wytłumaczenie, jak wiele różnych czynników warunkuje pojawienie się tej choroby. Mówiąc o tym, specjalista, może się posłużyć modelem biopsychospołecznym, który uwzględnia czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne. Zgodnie z naszą obecną wiedzą, to właśnie one wpływają na rozwój choroby i ogólny jej przebieg.
Czynniki biologiczne:
Do czynników biologicznych zaliczamy m.in. czynniki genetyczne, zaburzenie równowagi neuroprzekaźników, czy też towarzyszące choroby somatyczne np. niedoczynność tarczycy. Warto zwrócić tutaj uwagę na czynniki genetyczne. Badania wykazują, że ryzyko zachorowania wzrasta gdy jedno lub dwoje rodziców chorowało na depresję, lub chorobę afektywną dwubiegunową. Obecnie ciężko jest określić jaka konkretna konfiguracja może warunkować chorobę afektywną dwubiegunową, ale już trwają zaawansowane badania, które mają umożliwić wczesne wykrywanie genetycznych warunków do zachorowania.
Warto pamiętać, że genetyka nie jest w 100%, winna za pojawienie się choroby. Oczywiście, odpowiednia konfiguracja genów ma znaczenie, ale samo uwarunkowanie nie gwarantuje choroby. Istotny wpływ mają również czynniki psychologiczne i społeczne.
Czynniki środowiskowe, psychologiczne i społeczne
Wyżej wymienione czynniki odgrywają bardzo istotną rolę na początku choroby, a także na jej bieg. Mogą również nasilać lub łagodzić przebieg choroby. Stresujące wydarzenia życiowe, takie jak poważna choroba, śmierć bliskiej osoby, utrata pracy mogą przyczynić się do pierwszego lub kolejnego epizodu choroby. Inne czynniki natomiast mogą pozytywnie wpływać na przebieg choroby, dzieje się to np. w sytuacji, kiedy mamy dobre relacje z bliskimi dla nas osobami. Bardzo istotnym faktem dla chorego jest trzymanie uregulowanego rytmu dnia i nocy (unikanie nadmiernej aktywności w godzinach wieczornych, zasypianie i wstawanie o tych samych porach). Ważne jest także zadbanie o odpoczynek w ciągu dnia.
Jak lekarz ustala rozpoznanie?
Chorobę afektywną dwubiegunową rozpoznaje się, kiedy wystąpią co najmniej dwa nawroty choroby, w tym co najmniej jeden epizod manii/ hipomanii lub epizod mieszany. Jeżeli w przebiegu choroby stwierdza się jedynie epizody depresyjne, lekarz rozpoznaje tzw. zaburzenia afektywne jednobiegunowe, nazywane także depresją nawracającą.
Diagnostyka choroby afektywnej dwubiegunowej nieraz nastręcza wielu problemów. Z tego też powodu choroba może być nierozpoznana nawet przez kilka lat lub traktowana jako depresja nawracająca, co oznacza błędne, nieskuteczne leczenie.
Choroba afektywna dwubiegunowa- jakie są sposoby leczenia?
Leczenie jest długotrwałe, zwykle trwa kilka, a nawet kilkanaście lat. Obejmuje ono leczenie pierwszego o kolejnych epizodów, a także leczenie profilaktyczne w okresach remisji. Rodzaj terapii może się zmieniać w trakcie trwania leczenia. Głównym celem leczenia choroby afektywnej- dwubiegunowej jest uzyskanie remisji w przebiegu epizodów choroby oraz zapobieganie kolejnym nawrotom choroby.
Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej odbywa się na dwóch płaszczyznach: farmakologicznej i psychoedukacyjnej. Czasami do tego grona dołącza psychoterapia.
Psychoedukacja
Psychoedukacja odgrywa bardzo ważną rolę w leczeniu. Ma ona na celu edukowanie pacjenta. Nierzadko również jego rodziny. Lekarz stara się edukować chorego i przekazać jak najwięcej pomocnych wskazówek. Pacjent otrzymuje rozeznanie w chorobie, uczy się jakie objawy powinny zacząć go niepokoić i jak w takich sytuacjach reagować. Pomocne mogą okazać się spotkania grupowe.
Psychoterapia
Psychoterapię stosuje się głównie, gdy mamy do czynienia z długotrwałą remisją. Może być stosowana przy niepełnej remisji i trwających epizodów, ale wtedy ma głównie rolę wsparcia. Ważne jest także, by stosować zajęcia terapeutyczne dla pacjentów np. nakierowane na rozwijanie umiejętności kontroli nad własnymi zachowaniami.
Leczenie farmakologiczne
W leczeniu farmakologicznym stosowane są leki o właściwościach stabilizujących nastrój np. kwas walproinowy, oraz leki przeciwpsychotyczne takie jak kwetiapinę, aripiprazol, olanzapinę. W przypadku epizodów depresyjnych stosuje się czasem leki przeciwdepresyjne.
Przy leczeniu farmakologicznym bardzo ważne regularne wykonywanie badań krwi, aby mieć pod kontrolą stężenie podawanych leków we krwi.
Warto pamiętać, że leki dobierane są indywidualnie do każdego pacjenta, ponieważ wpływ na ich dobór może mieć wiele czynników.
Lekarz psychiatra w CM Macromedica- lek. med. Ewa Paszkowska
Aby umówić się do naszych specjalistów: ZnanyLekarz
Aby być z nami na bieżąco- Instagram, Facebook